Ikusiaz ikasiz

Motxilarik ez dut ekarri, eta Floraren mendiko motxila handiarekin ibiltzen naiz behar dudanetan. Astelehenean ordu batzuk neuzkan egitekorik gabe, eta motxila eraman nuen portatila garraiatu ahal izateko. Klasera iritsi eta Zitlalik lo-zakua eman zidan, ostiralean Cuetzalan-eko gimnasio batean lo egin ahal izateko. Unibertsitatean egin beharrekoak egin, eta Carolino eraikinerantz abiatu nintzen, bertan paper batzuk sina ziezazkidaten.

Bidean gizon musikajole bat eta fatxada koloretsuak topatu nituen. 

Biziak dira hemen kaleak; bizia dute, eta bizia  darie.

Carolinotik irten eta oraindik goiz zela erabaki nuen; ez zen etxera joateko ordua. Egun eguzkitsua zen eta motxila eta zakua neramatzan gainean.

Ibiltari-senak hartu ninduen eta Pueblako txokoetan barrena murgiltzea erabaki nuen. Norabide zehatzik gabe oinek aurrera egin zezaten uzten nuen bitartean, mutil gazte batek gelditu zuen nire ibilia. Ipuinak oparitzen zituen, borondateak nahi besteko txanponen trukean. Esku artean hartu, eta liburuxkak zer nolako istorioa gordetzen zuen galdetu nion. Gaur egungo gizartearen joeren antitesia deskribatzen omen zuen: "hoy en día cuando tenemos dinero, cuando tenemos familia, creemos que ya lo tenemos todo, que lo sabemos todo, y que nadie nos va a enseñar nada nuevo, porque nadie tiene nada que aportar a nuestra feliz vida. Estas páginas reúnen la historia de un hombre rico en dinero que no se conforma con eso. Un hombre que vaga por el mundo en busca de un mayor conocimiento. Este cuento habla de lo que aprende el hombre de los árboles, de las nubes, de la tierra. Lo que aprende de la montaña, de los valles, del mar".

...Eta nik ere mundua ezagutu nahi nuela erabaki nuen. Baina ez nik aginduta, nire bidea zein izango zen beste norbaitek erabakita baizik. 

Bikote bat ikusi nuen urrunean. Beraiekin gurutzatu arte itxaron nuen. "...en la 3 Oriente..." entzun nuen, eta nire oinek bertarako bidea hartu zuten. Hara joateko, Zokaloa zeharkatu behar izan nuen. Ikusgarri zegoen, beste behin.

Hara heldu, kalean zehar ibili, gozatu, eta inorako bidea hartu nuen berriz ere, "turismo" hitza nire belarrietara heldu zen arte. Eta zergatik ez? Turismo-bulegoa non zegoen galdetu, eta bertara hurbildu nintzen. Eta eskerrak eman nahi nizkioke bulegoaren kokapena ondo esaten jakin ez zuen hari, kale berriak ezagutu nituelako berari esker. Eskaleak, trajedunak, autobus zaharrak eta kotxe berriak.

Turismo-bulegoan adineko gizon xelebrea topatu nuen; ez zion nik egindako galdera bati berari ere erantzun, baina goxoa zen hizketaldian. Hiriaren mapa bat eman eta galdera gehiago egin nitzan utzi gabe, nondik nentorren galdetu zidan, eta nik erantzun. "Órale, qué bueno, amiga! Pues si eres de Barcelona, te contaré una historia: iban un día en un barco una monja, un cura y Franco. Y el barco, pues por desgracia, ¡se hundió! ¿Quién se salvó? ¿Quién se salvó? ¿Quién se salvó? ESPAÑA!!".

Eta aurpegian irribarre zabala zuela agurtu nuen.

Zakua eskuartean hartu eta motxila oraindik ere bizkarrean neramala ziurtatu ostean, hitz berri bat entzuteko prest heldu nion helmuga eskean zebilen bideari. 

"Lechuga" izan zen gehien gustatu zitzaidan hitza, eta barazki-denda baten bila abiatu nintzen. Zenbait kale zeharkatu nituen, eta beste hainbat begirada gurutzatu.

Azkenerako, ez nuen ezer garbirik atera turismo-bulegotik, eta ez nuen letxugarik erosi. 

Baina ikusitako guztia gogoan nuela, etxera bidean Popocatépetl-i begira geratu nintzen, beregandik zerbait ikasi nahian bezala.

Bizinahiaren hitzak

Aurreko asteburuan egun-pasa joan ginen DF-ra. Truke-programarekin etorri garen 120 ikasle joan ginen, eta jende berri pila ezagutu genuen 

Goizeko 7:00an Pueblatik abiatu eta 9:40ak aldera heldu ginen DF-ko Coyoacan auzora. Auzoko "zócalo"an utzi gintuen autobusak; oso leku politean.

Nahi baino denbora gutxiago izan genuen auzo honetaz gozatzeko; izan ere, Frida Kahlo-ren etxea bertan dago, eta hura ikusi gabe gera ezin gintezkeenez, ordu t'erdi bertan egin genuen, eta ez genuen beste ezer ikusteko aukerarik izan.

Fridaren etxeak sekulako jardina zeukan, kolore bizikoa eta landare askorekin. Egia esan, hori izan zen museo-etxetik gehien gustatu zitzaidana. Etxearen barrualdean margolanak zeuden, Fridak eta bere senarrak zituzten artelan-kolezioez gainera. "Naturaleza muerta" margolanak atentzioa eman zidan, baina, egia esateko, gainerakoa ez zitzaidan beste munduko ezer iruditu. 

Jateko zerbaiten bila joan ginen eta azoka antzeko bat topatu genuen. Oso mexikarra zen tokia; postu asko zeuden, eta ondotik pasatzean saltzaileek "lo que le agrade; cemitas, tortas, chilaquiles, quesadillas..." eta horrelakoak esaten zizkiguten. 

Crepe-ak egiten zituen gizon bat zegoen; baina ez edonolakoak, postua marrazki bizidunetako pertsonaien irudiez josita zeukan; erosleak irudi bat aukeratu, eta gizonak crepe-ari itxura hori ematen zion, trebezia handiz. Elisak (Segovia-ko neska batek) Mr. Potato aukeratu zuen:

Komuna erabiltzeko 3 peso ordaindu behar ziren (18 zentimo). Gizon bat zegoen komunetarako bidean, telebista txiki bat, mahai baten antzeko zerbait eta egunkaria zituela, eta hor ematen zuen eguna. Kanilatik urik ez zenez ateratzen, balde handi bat zegoen albo batean, eta balde txikiagoak ondoan, ura bertatik hartzeko.

Ondoren DF-ko unibertsitate garrantzitsuenerantz abiatu ginen; UNAM unibertsitatea. Arkitektura aldetik oso garrantzitsua da, leku zehatzean dagoelako eraikita, eta itxura ere oso polita duelako; muralak, mosaikoak...  

UNAM-eko lehen belazea zapaldu eta adineko gizon bat hurbildu zitzaigun. Ezerren trukean unibertsiatearen eta Mexikoko historiaren gaineko informazioa eskaini zigun, eta bere inguruan bildu ginen. Denetik kontatu zigun: "mayen" aurkikuntzak aipatu zizkigun, arkitekturaren inguruan aritu zen, eta bizitzari buruz hitz egin zigun... Nire barneko zerbait ikutu zuen bere hizketaldiak. Konturatu gabe ihes egin zidan malko batek, eta sentsazio asko bizitzen hasi nintzen. Pena eta tristura. Baina oso aberasgarria izan zen. 

UNAM utzi eta Xochimilco-ra (Zsotximilko ahoskatzen da) joan ginen. DF-ko auzo bat da eta "trajinera"k dira bertako erakargarri nagusia. Ibai zabal batean zehar dabiltzan ontziak dira; gizon batek "gidatzen" ditu makil luze baten laguntzaz ("gondol"etan bezala) eta bestelako ontziak pasatzen dira albotik, produktuak saltzen. Musika-aparatua aloka daiteke eta nork bere musika ipini, bidaia girotzeko. Bikoteak eta familiak badabiltza ontzi hauetan, baina ohikoena festa-giroan dauden gazte talde handiak ikustea da. Garagardoak, musika, dantza eta poza. Gu asmo horrekin joan ginen, eta oso gustora ibili ginen. 5 trajinera bete genituen osotara, eta bidean gindoazela, txalupa batetik bestera mugi gintezkeen. 2 orduz ibili ginen han, jende asko ezagutu genuen eta pixa asko egin genuen. Ontziak noizean behin txabola batzuen ondoan geratzen ziren, eta bertan komunera sartzeagatik 4 peso eskatzen zituzten (24 zentimo); kriston negozioa!

Euria hasi zuen; leun hasieran eta bortitz amaierarako. Denok txaluparen erdialdean pilatu ginen, babesean, Ricky katalana eta Desi asturiarra izan ezik. Desiren hitzak: "nos prestó por la vida la lluvia". 

Autobusera igo eta Pueblara itzuli ginen. 

Egun horretan gauza gehiago bizi eta ezagutu nituen, baina bide luzea daukat oraindik horrenbeste sentiarazi zidan gizon hark esandakoarekin bat egin ahal izateko:

"Hay tantos secretos en esta vida... tantas cosas por aprender y descubrir, que es imposible conocerlo todo. Pero uno puede hacer por saber más, o por no saber menos. Yo moriré pronto, y tengo la suerte de poder decir que moriré siendo solo medio-ignorante"

Errepidean

Matrikula.
Kotxe bakoitzak bakarra darama, bat ere ez denean.

Klaxona.
Edozertarako erabiltzen da: batek atera behar duela adierazteko, besteak agurtzeko, besteak ondokoa atera dadin esateko...

Radar-a.
Ez dakite zer den. Aurreko batean irakaslea horren inguruan hitz egiten aritu zen klasean: "Este coche va a 120 km/h y se le ha tomado una foto nítida de la matrícula"... eta denak aho zabalik.


Jaiotza-agiria.
Pueblan kotxe bat gidatu ahal izateko behar den guztia.